Nowina (Nowiny, Nowińczyk, Wojnia, Zawiasa, Złotogoleńczyk) – polski herb szlachecki.Opis herbuW polu błękitnym zawiasa kotłowa srebrna z zaćwieczonym mieczem.Klejnot noga zbrojna złota.Najwcześniejsze wzmiankiWizerunek pieczętny z 1293, zapis sądowy z 1392. W wyniku unii horodelskiej w 1413 przeniesiony na Litwę (herb przyjął bojar litewski Mikołaj Bejnar). Rozpowszechniony w ziemiach: krakowskiej, lubelskiej, poznańskiej, sandomierskiej.Legenda herbowaLegenda opowiada o rotmistrzu Nowina, synu kotlarza, służącym Bolesławowi Krzywoustemu. Podczas odwrotu po przegranej wskutek zdrady wojewody krakowskiego Skarbimira bitwie z Rusinami w 1121 r. koń władcy był już zmęczony, co widząc Nowina odstąpił księciu swego. Wdzięczny Krzywousty nadał rotmistrzowi herb przedstawiający ucho kotła, na pamiątkę zawodu ojca bohatera, i miecz otłuczony. Błękitne pole tarczy herbowej jest upamiętnieniem przegranej bitwy. Nowina pojmany został później w...
Ogończyk (Cauda, Hogon, Ogon, Ogoniec, Powała, Pogończyk), polski herb szlachecki, związany z zawołaniami Powała i Sudkowicz.Opis zgodnie z klasycznymi regułami blazonowania:W polu czerwonym pół toczenicy srebrnej, na której zaćwieczona takaż rogacina.W klejnocie dwie ręce panieńskie w szacie srebrnej, wzniesione do góry.W pierwotnej, XIV wiecznej wersji, ramiona w klejnocie były w rękawach błękitnych, obszytych dzwonkami złotymi.Herb pochodzi ze znaku kreskowego 'rogacina na połowie toczenicy' Najwcześniejsze wzmiankiZa protoplastę rodu Ogończyków uważa się wymienionego w kronice Galla Anonima Wojsława Powałę.Najstarsza znana pieczęć pochodzi z roku 1384 – Piotr, kasztelan lubelski. Najstarsza zapiska sądowa pochodzi z 1401 r. Aktem unii horodelskiej w 1413 przeniesiony na Litwę. Ród Ogończyków reprezentował Wojciech z Kościoła, kasztelan brzeski i Mikołaj z Taczowa. Do rodu został...
Ostoja (Hostoja, Mościc, Ostojczyk) – polski herb szlachecki, noszący zawołania Hostoja i Ostoja. Używany przez kilkaset rodzin zamieszkałych głównie w ziemi krakowskiej, sandomierskiej, lubelskiej, łęczyckiej, sieradzkiej, poznańskiej, a także na Rusi i w Prusach Królewskich. Mimo, że ród Ostoi nie był reprezentowany w Horodle, herb pojawił się też na Litwie i Białorusi po 1413. Wedle legendy herbowej miał dać początek herbowi Przeginia.Znany z pieczęci i zapisów z XIV wieku, przeszedł, przez błędy i niewiedzę autorów herbarzy, znaczną ewolucję wizerunku od średniowiecza do współczesności.Opis herbuHerb w wersji średniowiecznej różnił się znacznie od formy upowszechnionej w późniejszych czasach. Poniższy opis pochodzi od Józefa Szymańskiego:W polu czerwonym, między dwoma półksiężycami złotymi barkami ku sobie w pas, takiż krzyż ćwiekowy.W klejnocie...
Topór (Bipenium, Kołki, Starża, Wścieklica) – polski herb szlachecki, jeden z najstarszych herbów polskich, noszący zawołanie Starza. Był najbardziej rozpowszechniony na ziemi krakowskiej, lubelskiej, sandomierskiej oraz na Mazowszu. Najwcześniejsza pieczęć z jego wizerunkiem pochodzi z 1282. Aktem unii horodelskiej został przeniesiony na Litwę.Spośród ponad 630 rodów (według obecnego stanu wiedzy – 639) używających Topora największe znaczenie uzyskali Tęczyńscy i Ossolińscy. Potwierdzeniem ich statusu były tytuły arystokratyczne i stosowne dodatki do herbów. Wysokie godności w państwie polskim piastowali również Tarłowie. Toporczykiem był także poeta i dramaturg Cyprian Kamil Norwid.Opisy historyczneJan Długosz blazonuje herb następująco:(Topor). Thopor siue Bipennis alba in campo rubeo (...)Co w przekładzie daje:Topór. Topór lub topór obosieczny biały w polu czerwonym (...)Kasper Niesiecki podaje dodatkowo opis...
Wieniawa (Bawola Głowa, Bawół, Bavolina Caput, Caput Bawola, Caput Bubalum, Pierstynia, Ząbrza Głowa, Zubrza Głowa) – herb szlachecki pochodzenia morawskiego, noszący zawołanie Wieniawa. Przekazy legendarne umieszczają początki tego herbu w XI wieku, jednakże najstarsza znana pieczęć z tym herbem pochodzi z 1382 roku. Był najbardziej rozpowszechniony na ziemi poznańskiej, łęczyckiej, sieradzkiej, lubelskiej i sandomierskiej oraz w księstwie oświęcimskim.Spośród ponad 200 rodów używających Wieniawy największe znaczenie uzyskali: Broniszowie, Długoszowie, Leszczyńscy, Zubrzyccy, a na Litwie Białozorowie i Jundziłłowie.Opis herbuOto opis współczesny, stworzony z uwzględnieniem zasad blazonowania zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego:w polu złotym żubrza głowa czarna z kołem złotym w nozdrzach.klejnot: pół ukoronowanego lwa złotego z szablą w prawej łapie..labry: Czarne, podbite złotem.Chorągiew z herbem Wieniawa Jana z Obiechowa brała...